Soru:
Aşağıdaki cümlelerde kullanılan dilek (tasarlama) kipi eklerini ve bu eklerin hangi kipe ait olduğunu bulunuz.
- Yarın sınavıma düzenli çalışayım.
- Akşam birlikte film izleyelim.
- Pazar günü pikniğe gitsinler.
- Bu konuyu hemen anlatalım.
Çözüm:
💡 Dilek kipleri, bir eylemin yapılmasını isteme, tasarlama veya dilemeye yönelik kiplerdir. Bu cümlelerdeki fiillere adım adım bakalım.
- ➡️ çalışayım fiili: "çalış-a-yım" şeklinde ayrılır. Buradaki "-a" eki, istek kipi ekidir. (1. tekil şahıs)
- ➡️ izleyelim fiili: "izleye-lim" şeklinde ayrılır. Buradaki "-e" eki, istek kipi ekidir. (1. çoğul şahıs)
- ➡️ gitsinler fiili: "git-sinler" şeklinde ayrılır. Buradaki "-sin" eki, emir kipi ekidir. (3. çoğul şahıs)
- ➡️ anlatalım fiili: "anlata-lım" şeklinde ayrılır. Buradaki "-a" eki, istek kipi ekidir. (1. çoğul şahıs)
✅ Sonuç: "çalışayım" ve "anlatalım" fiilleri istek kipi; "izleyelim" fiili istek kipi; "gitsinler" fiili ise emir kipi ile çekimlenmiştir. Dilek kipleri; istek, dilek-şart, gereklilik ve emir kiplerinden oluşur.
