Soru:
Akraba evliliklerinin, toplumda nadir görülen çekinik genlerle aktarılan hastalıkların sıklığını neden artırdığını Mendel genetiği kurallarını kullanarak açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu bir açıklama sorusudur. Çekinik genlerin fenotipe yansıması için homozigot olması gerekir.
- ➡️ Birinci adım: Çekinik hastalık genleri, heterozigot (taşıyıcı) bireylerde hastalığa neden olmaz. Toplumda bu taşıyıcı bireyler fark edilmez.
- ➡️ İkinci adım: Akraba bireyler, ortak atalardan geldikleri için gen havuzları büyük ölçüde benzerlik gösterir. Bu nedenle, aynı nadir çekinik hastalık genine sahip olma olasılıkları, akraba olmayan bireylere göre çok daha yüksektir.
- ➡️ Üçüncü adım: İki taşıyıcı (Aa x Aa) evlendiğinde, Punnett karesine göre hasta (aa) çocuk ihtimali %25'tir. Akraba evlilikleri, bu "iki taşıyıcının bir araya gelme" olasılığını artırarak, nadir görülen çekinik hastalıkların toplumdaki sıklığının artmasına neden olur.
✅ Sonuç: Akraba evlilikleri, ortak genetik miras nedeniyle, nadir çekinik hastalık genlerinin homozigot duruma gelme ve fenotipte ortaya çıkma olasılığını artırarak, bu hastalıkların görülme sıklığını yükseltir.
