Soru:
Otozomal resesif bir hastalık olan Fenilketonüri (FKÜ) için, her iki ebeveynin de taşıyıcı olduğu biliniyor. Bu ailenin iki çocuğundan birinin hasta, diğerinin taşıyıcı olma olasılığı nedir? (Çocukların cinsiyeti önemsizdir.)
Çözüm:
💡 Bu soru, bağımsız olayların olasılığını ve genotip dağılımını anlamayı gerektirir. Ebeveynler taşıyıcı (Aa) olduğuna göre, bir çocuğun genotip olasılıkları: AA (1/4), Aa (1/2), aa (1/4).
- ➡️ İlk adım, iki çocuk için istenen durumu tanımlamak: Birinci çocuk hasta (aa), ikinci çocuk taşıyıcı (Aa) OLMALIDIR.
- ➡️ İkinci adım, her bir çocuk için ayrı ayrı olasılık hesaplamak:
- Bir çocuğun hasta (aa) olma olasılığı: 1/4
- Bir çocuğun taşıyıcı (Aa) olma olasılığı: 1/2 (2/4)
- ➡️ Üçüncü adım, bağımsız olayların birlikte gerçekleşme olasılığını hesaplamak: (1. çocuk hasta) VE (2. çocuk taşıyıcı) = (1/4) * (1/2) = 1/8
- ➡️ Dördüncü adım, sıralamanın değişebileceğini hesaba katmak: İstenen durum (Hasta, Taşıyıcı) sırasıyla olmak zorunda değildir. (Taşıyıcı, Hasta) sıralaması da aynı koşulu sağlar. Bu durumun olasılığı da (1/2) * (1/4) = 1/8'dir.
- ➡️ Beşinci adım, tüm mümkün sıraların olasılıklarını toplamak: (1/8) + (1/8) = 2/8 = 1/4
✅ Sonuç: İki çocuktan birinin hasta, diğerinin taşıyıcı olma olasılığı 1/4'tür (%25).
