Soru:
Hemofili (X'e bağlı çekinik) hastalığı taşıyıcısı olan bir kadın ile hemofili hastası bir erkek evleniyor. Bu çiftin çocuklarının genotip ve fenotip dağılımını bulunuz. (XH: Normal, Xh: Hemofili)
Çözüm:
💡 Bu soruda hem anne taşıyıcı hem de baba hastadır. Bu durum, kız çocuklarının hasta olma ihtimalini artırır.
- ➡️ 1. Adım: Ebeveyn Genotipleri: Anne (Taşıyıcı): XHXh, Baba (Hasta): XhY
- ➡️ 2. Adım: Olası Gametler: Anne XH veya Xh yumurtası oluşturur. Baba Xh veya Y spermleri oluşturur.
- ➡️ 3. Adım: Çaprazlama:
- XH (Anne) + Xh (Baba) = XHXh (Taşıyıcı Kız)
- XH (Anne) + Y (Baba) = XHY (Sağlıklı Erkek)
- Xh (Anne) + Xh (Baba) = XhXh (Hasta Kız)
- Xh (Anne) + Y (Baba) = XhY (Hasta Erkek)
✅ Sonuç: Bu çiftin;
- Kız çocuklarının %50'si hasta, %50'si taşıyıcıdır.
- Erkek çocuklarının %50'si hasta, %50'si sağlıklıdır.
Taşıyıcı bir anne ile hasta bir babanın hasta kız çocuğu olabilir, bu durum X'e bağlı hastalıklar için önemli bir istisnadır.