Soru:
Aşağıdaki dizede geçen "tilki" sözcüğünün istiare türünü ve özelliklerini belirleyiniz.
"Sınıfın en kurnazı olan o tilki, yine herkesi kandırmıştı."
Çözüm:
💡 Bu soruyu çözmek için "tilki" sözcüğünün kullanımını adım adım analiz edelim.
- ➡️ 1. Adım: Benzeyen ve Kendisine Benzetilen - Burada "o" (yani bir kişi), kurnazlığıyla bilinen "tilki"ye benzetilmiştir. Benzeyen kişidir, kendisine benzetilen ise "tilki"dir.
- ➡️ 2. Adım: Unsurların Durumu - Cümlede kendisine benzetilen ("tilki") açıkça söylenmiştir. Ancak benzeyen (kişi) doğrudan "tilki" kelimesiyle ifade edilmiyor, ayrıca "o" zamiriyle belirtiliyor. Yani benzeyen ve kendisine benzetilen aynı anda kullanılmamıştır. Aslında "O, bir tilkidir" denmek istenmiştir.
- ➡️ 3. Adım: İstiare Türünü Belirleme - Kendisine benzetilen (tilki) söylenmiş, fakat benzeyen (o kişi) doğrudan söylenmemiştir. Benzeyenin ismi yerine kendisine benzetilenin ismi kullanılmıştır. Bu durum, Açık İstiarenin tanımıdır. Açık istiarede sadece kendisine benzetilen bulunur.
✅ Sonuç: Bu bir Açık İstiare örneğidir. Kendisine benzetilen "tilki" söylenmiş, benzeyen (o kişi) ise üstü kapalı olarak verilmiştir. Benzetme edatı ("gibi") kullanılmamıştır.
