Soru:
Aşağıdaki dizede geçen "yılan" sözcüğünün istiare türünü ve özelliklerini belirleyiniz.
"O, kalbime bir yılan gibi sokuldu sözleriyle."
Çözüm:
💡 Bu soruyu çözmek için "yılan" sözcüğünün neye benzetildiğini ve hangi unsurların olduğunu adım adım inceleyelim.
- ➡️ 1. Adım: Benzeyen ve Kendisine Benzetilen - Burada "sözleri" (veya sözlerin etkisi), insanı zehirleyen, sinsi "yılan"a benzetilmiştir. Benzeyen "sözlerin etkisi", kendisine benzetilen ise "yılan"dır.
- ➡️ 2. Adım: Unsurların Durumu - Cümlede kendisine benzetilen ("yılan") açıkça söylenmiştir. Benzeyen ise ("sözleri" ifadesiyle) dolaylı olarak verilmiştir. "Sokuldu" fiili hem yılanın hem de sözün zehirleyici etkisini karşılamaktadır.
- ➡️ 3. Adım: İstiare Türünü Belirleme - Kendisine benzetilen ("yılan") söylenmiş, benzeyen ("sözlerin etkisi") ise doğrudan söylenmemiştir. Bu durum, Açık İstiare özelliğidir. Ancak burada kritik bir nokta vardır: "gibi" benzetme edatı kullanılmıştır. İstiare, benzetme edatı olmadan yapılır. "Gibi" edatının olması, bu ifadeyi bir benzetme (teşbih) sanatı yapar.
✅ Sonuç: Bu bir istiare (eğretileme) değildir. "Gibi" benzetme edatının kullanılmasından dolayı bu, bir benzetme (teşbih) sanatıdır. İstiare için benzetme edatı olmamalıdır.
