Soru:
Bir tarih öğrencisi, "Fatih Sultan Mehmet İstanbul'u fethederek Orta Çağ'ı kapatıp Yeni Çağ'ı başlatmıştır." ifadesini okudu.
Bu ifadenin bir tarihi olgu mu yoksa tarihi olay mı olduğunu belirleyiniz. İki kavram arasındaki farkı da açıklayarak cevabınızı gerekçelendiriniz.
Çözüm:
💡 Tarihin doğasını anlamak, olay ve olgu kavramlarını birbirinden ayırt edebilmekten geçer. Bu kavramlar sıklıkla karıştırılır.
- ➡️ Birinci Adım - Tarihi Olayı Tanımla: Tarihi olay, belirli bir yerde, belirli bir zamanda ve belirli bir nedenden ötürü meydana gelen, başlangıcı ve bitişi belli olan tekilliklerdir. Örneğin: "29 Mayıs 1453'te İstanbul'un Fethi".
- ➡️ İkinci Adım - Tarihi Olguyu Tanımla: Tarihi olgu ise bir olayın sonuçlarıyla ortaya çıkan, uzun sürede oluşan, soyut ve genel bir süreç veya durumdur. Örneğin: "İstanbul'un fethiyle birlikte Orta Çağ'ın kapanıp Yeni Çağ'ın başlaması".
- ➡️ Üçüncü Adım - İfadeyi Analiz Et: Sorudaki ifadede "İstanbul'u fethetmesi" bir olay iken, bunun "Orta Çağ'ı kapatıp Yeni Çağ'ı başlatması" fetih olayının neden olduğu genel, soyut ve uzun vadeli bir olgudur. Bu nedenle, verilen tam ifade bir tarihi olguyu anlatmaktadır.
✅ Sonuç: İfade bir tarihi olgudur. Çünkü tek bir anı değil, bir olayın tetiklediği geniş çaplı, soyut ve süreklilik arz eden bir değişimi ifade etmektedir.
