Soru:
Sancak sisteminin, özellikle 16. yüzyılın sonlarından itibaren ortaya çıkan zararlarından (olumsuz yönlerinden) üç tanesini listeleyiniz.
Çözüm:
💡 Bu soru, sistemin zamanla nasıl bozulduğuna ve yol açtığı sorunlara odaklanmamızı istiyor. Adım adım analiz edelim.
- ➡️ İlk Adım: Sancak sisteminin temel dayanağı olan tımar sisteminin bozulması birinci olumsuz sonuçtur. Tımarlar hak edenlere değil, rüşvet veya iltimasla dağıtılmaya başlanınca, hem ordu niteliğini kaybetmiş hem de devlet gelirleri azalmıştır.
- ➡️ İkinci Adım: Merkezi otoritenin zayıflamasıyla "âyan" ve "eşraf" gibi yerel güçlerin ortaya çıkması ikinci büyük zarardır. Bu kişiler sancak yönetiminde etkili olmaya başlamış ve devlete olan bağlılıkları azalmıştır.
- ➡️ Üçüncü Adım: Vergi adaletsizliği ve halka yüklenen ağır yükler üçüncü önemli olumsuzluktur. Rüşvet ve yolsuzluklar nedeniyle halktan usulsüz vergiler toplanmış, bu da toplumsal huzursuzluğa ve isyanlara yol açmıştır.
✅ Sonuç olarak, sancak sisteminin bozulmasının üç temel zararı: 1) Tımar sisteminin çöküşü, 2) Yerel güç odaklarının (âyan) türemesi, 3) Vergi adaletsizliği ve halkın ezilmesidir.
