Soru:
Kaliforniya'daki ünlü San Andreas Fay Hattı, hangi tür levha sınırına örnektir? Bu tür sınırlarda levhalar nasıl hareket eder ve bu hareketin en belirgin yeryüzü şekli ve doğal afet riski nedir? Ayrıca, bu tür sınırlarda neden yüksek dağlar veya volkanlar oluşmaz?
Çözüm:
💡 Bu soru, yanal (transform) sınırların dinamiklerini ve sonuçlarını detaylı bir şekilde anlamamızı gerektiriyor.
- ➡️ Birinci Adım: San Andreas Fay Hattı, bir yanal (transform) levha sınırına örnektir.
- ➡️ İkinci Adım: Bu sınırda, Pasifik Levhası ile Kuzey Amerika Levhası birbirine paralel fakat zıt yönlerde (veya aynı yönde farklı hızlarda) hareket ederek birbirlerini sıyırırlar.
- ➡️ Üçüncü Adım: Bu hareketin en belirgin yeryüzü şekli, levhaların birbirine sürtündüğü fay hattıdır. Sürekli hareket ve sürtünme, büyük depremlerin ana nedenidir.
- ➡️ Dördüncü Adım: Bu sınırlarda levhalar ne birbirinden uzaklaşıp boşluk yarattığı için (volkanizma), ne de birbirine çarpıp sıkıştığı için (dağ oluşumu) yüksek dağlar veya volkanlar oluşmaz. Temel olay, yatay yöndeki kayma hareketidir.
✅ Cevap: Yanal (transform) sınır. Levhalar yatay olarak kayar, belirgin yeryüzü şekli fay hattı, ana risk depremdir. Yanal hareket olduğu için dağ/volkan oluşumu görülmez.
