Soru:
"Komşu komşunun ___________ muhtaçtır." cümlesinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez? Bu durum atasözlerinin hangi özelliğini gösterir?
Çözüm:
💡 Bu soru, atasözlerinin kalıplaşmış yapısını test etmektedir. Boşluğa uygun olmayan bir ifadeyi bulmamız isteniyor.
- ➡️ Birinci adım: Sorudaki atasözünün orijinal ve doğru hali "Komşu komşunun külüne muhtaçtır" şeklidir. Bu, uzun yıllar içinde oluşmuş ve toplum tarafından benimsenmiş değişmez bir kalıptır.
- ➡️ İkinci adım: Seçenekleri (örneğin; "külüne", "tütününe", "bahçesine", "selamına") boşluğa koyarak düşünelim. "Külüne" dışındaki seçenekler anlamlı cümleler kurmamıza yarayabilir ancak bu, o ifadenin atasözü olduğu anlamına gelmez.
- ➡️ Üçüncü adım: Atasözleri, taşıdıkları anlam ve kültürel mesaj ile birlikte belirli bir sözcük düzeninde sabitlenmiştir. "Kül" sözcüğü burada en küçük ve değersiz şeyi temsil ederek anlam gücünü oluşturur. Bu sözcük değiştirildiğinde hem sözün özgünlüğü bozulur hem de anlam derinliği kaybolur.
✅ Sonuç budur. Boşluğa "külüne" dışında bir şey getirilemez. Bu durum, atasözlerinin değiştirilemez, kalıplaşmış söz öbekleri olduğunu gösterir.
