Soru:
Selçuklu şehirlerinin fiziki yapısı genellikle üç ana bölümden oluşurdu. Aşağıdaki listede bu bölümlerden ikisi verilmiştir. Üçüncü bölümü bularak, bu üç bölümün genel özelliklerini kısaca açıklayınız.
- Şehristan (İç Kale): Yönetim binaları ve askeri garnizonun bulunduğu en güvenli bölge.
- Medine (Asıl Şehir): Cami, çarşı (bedesten), hamam ve konutların yer aldığı ana yerleşim alanı.
Çözüm:
💡 Bu soruyu çözmek için Selçuklu şehir planlamasının temel unsurlarını hatırlamamız gerekiyor.
- ➡️ Birinci adım: Verilen iki bölgeyi inceleyelim; Şehristan (yönetim) ve Medine (ana şehir). Eksik olan, şehrin hemen dışındaki yerleşim alanıdır.
- ➡️ İkinci adım: Selçuklu şehirlerinde, ana şehrin dışında kalan ve genellikle göçebe Türkmenlerin, zanaatkarların yerleştiği bu bölgeye Rabad (veya Varış) adı verilirdi.
- ➡️ Üçüncü adım: Özellikleri tanımlayalım. Rabad, şehrin en dış halkasıdır, surlarla çevrili olmayabilir, pazar yerleri ve hanlar burada da bulunurdu. Göçebe hayattan yerleşik hayata geçişin ilk aşaması burada yaşanırdı.
✅ Eksik bölüm Rabad'dır. Selçuklu şehirleri genel olarak; yönetim merkezi Şehristan, ana ticari ve dini merkez Medine ve dış yerleşim/tüccar bölgesi Rabad'dan oluşurdu.
