Soru:
Selçuklu şehirlerindeki sosyal yapıyı oluşturan başlıca gruplar (\(G\)) aşağıdaki denklemle modellenmek isteniyor: \( G = Y + E + A + M \)
Bu denklemdeki \(Y\), \(E\), \(A\) ve \(M\) harfleri, şehirdeki dört temel sosyal grubu temsil etmektedir. Bu grupların neler olduğunu ve her birinin şehir hayatındaki genel rollerini yazınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, Selçuklu şehirlerindeki sosyal tabakalaşmayı anlamamızı istiyor. Denklemdeki harfleri sosyal gruplarla eşleştirelim.
- ➡️ Birinci adım: \(Y\) = Yönetici ve Askeri Sınıf (Emirler, Komutanlar) - Bu grup, şehrin ve devletin yönetiminden ve güvenliğinden sorumluydu. Şehristan bölgesinde yaşarlar ve siyasi otoriteyi temsil ederlerdi.
- ➡️ İkinci adım: \(E\) = Esnaf ve Zanaatkarlar - Şehrin ekonomisinin bel kemiği olan bu sınıf, çarşı ve pazarlarda örgütlüydü. Ahilik teşkilatına bağlıydılar ve hem üretim hem de ticaretle uğraşırlardı.
- ➡️ Üçüncü adım: \(A\) = Alimler (İlmiye Sınıfı) - Kadılar, müderrisler, imamlar ve din alimlerinden oluşan bu grup, eğitim, adalet ve dini hayatı yönetirdi. Medreselerde ders verir, camilerde görev yaparlardı.
- ➡️ Dördüncü adım: \(M\) = Merkezde Yaşayan Halk (Çiftçiler, Göçebeler, Şehirli Nüfus) - Şehrin en kalabalık grubunu oluşturan bu kesim, tarım, hayvancılık ve gündelik işlerle uğraşırdı. Rabad bölgesinde yoğunlaşan göçmen nüfus da bu gruba dahildi.
✅ Denklemdeki harflerin anlamları: \(Y\): Yönetici/Askeri Sınıf, \(E\): Esnaf ve Zanaatkarlar, \(A\): Alimler (İlmiye Sınıfı), \(M\): Merkezdeki Halk'tır. Bu dört grup, Selçuklu şehirlerinin sosyal, ekonomik ve idari yapısını oluştururdu.
