Soru:
Fransız İhtilali'nin "eşitlik" (égalité) ilkesi, Mustafa Kemal Atatürk'ün aşağıdaki hangi inkılaplarında ve söylemlerinde doğrudan görülmektedir? Seçtiğiniz inkılapların, Osmanlı toplumundaki eşitsiz durumla olan zıtlığını da belirterek açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, soyut bir ilkenin somut politikalara nasıl dönüştüğünü göstermemizi istiyor. Önce "eşitlik" ilkesini, sonra onu hayata geçiren reformları analiz edeceğiz.
- ➡️ 1. Adım: Eşitlik İlkesini ve Osmanlı'daki Durumu Tanımla - Fransız İhtilali'nin eşitlik ilkesi, tüm vatandaşların kanun önünde aynı haklara sahip olmasıdır. Osmanlı'da ise; millet sistemi nedeniyle Müslümanlar ve gayrimüslimler arasında, cinsiyetler arasında ve sosyal sınıflar arasında hukuki ve toplumsal eşitsizlikler vardı.
- ➡️ 2. Adım: Kadın-Erkek Eşitliği Alanındaki Uygulamalar - 1934'te Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkı verilmesi, siyasi eşitliğin en somut göstergesidir. Ayrıca, 1926 Türk Medeni Kanunu ile çok eşlilik yasaklanmış, kadınlara boşanma, miras ve şahitlik konularında erkeklerle eşit haklar tanınmıştır. Bu, Osmanlı'nın şeriata dayalı, kadını ikincil konuma düşüren hukuk sistemine bir tepkiydi.
- ➡️ 3. Adım: Tüm Vatandaşların Hukuk Önünde Eşitliği - 1924 Anayasası ile "Türkiye halkına, din ve ırk farkı olmaksızın vatandaşlık itibarıyla Türk denir" hükmü getirilmiştir. Bu, Osmanlı'daki "millet" sistemini ve onun yarattığı ayrıcalıkları/eşitsizlikleri ortadan kaldırarak, üniter bir yapıda tüm vatandaşları eşit kılmıştır.
✅ Sonuç olarak, Fransız İhtilali'nin eşitlik ilkesi, Atatürk tarafından kadın hakları ve tüm vatandaşların hukuk önünde eşitliği başta olmak üzere bir dizi inkılapla hayata geçirilerek, Osmanlı'nın eşitsiz toplumsal yapısı kökten değiştirilmiştir.
