Soru:
Bir öğrenci evinden okuluna gidip aynı yoldan geri dönüyor. Gidiş mesafesi 800 metre ve 10 dakika sürüyor. Dönüş ise aynı mesafeyi 15 dakikada alıyor. Öğrencinin tüm yolculuk boyunca ortalama süratini hesaplayınız. Bu değerin neden skaler olduğunu açıklayınız.
Çözüm:
💡 Ortalama sürat, toplam alınan yolun toplam süreye bölünmesiyle bulunur. Yer değiştirme değil, yol önemlidir.
- ➡️ Adım 1: Toplam Yolu ve Toplam Süreyi Bulalım.
Toplam Yol = Gidiş Mesafesi + Dönüş Mesafesi = 800 m + 800 m = 1600 m.
Toplam Süre = 10 dk + 15 dk = 25 dk = 1500 saniye.
- ➡️ Adım 2: Ortalama Sürati Hesaplayalım.
Ortalama Sürat = Toplam Yol / Toplam Süre = \( \frac{1600 \text{ m}}{1500 \text{ s}} \approx 1.07 \text{ m/s} \).
- ➡️ Adım 3: Skaterlik/Vektörellik Durumunu İnceleyelim.
Öğrenci başlangıç noktasına döndüğü için toplam yer değiştirmesi sıfırdır. Ancak sürat, yer değiştirmeye değil, alınan yola bağlıdır. Hesaplamada "gidiş yönü" veya "dönüş yönü" gibi bir bilgi kullanılmamıştır.
✅ Sonuç: Ortalama sürat yaklaşık 1.07 m/s'dir. Bu büyüklük skalerdir çünkü sadece kat edilen toplam mesafe ve toplam zaman kullanılarak hesaplanmıştır, yön içermez.
