Soru:
"Toplumsal eşitsizliklerin kaynağı ekonomik yapılardır," diyen bir sosyolog ile "Adil bir toplum nasıl olmalıdır?" sorusunu soran bir filozofun yaklaşımlarını karşılaştırınız. Felsefe ile sosyoloji arasındaki bu ilişkiyi, "olan" ve "olması gereken" kavramları üzerinden açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, felsefe ve sosyolojinin toplum incelemelerindeki farklı işlevlerini ortaya koymaktadır.
- ➡️ Sosyolojinin İlgisi (Olan - Descriptive): Sosyoloji, toplumu olduğu gibi, nesnel ve tarafsız bir şekilde anlamaya ve betimlemeye çalışır. "Toplumsal eşitsizlikler var mıdır? Bunların sosyal ve ekonomik nedenleri nelerdir?" gibi sorulara olan'ı (what is) açıklayarak yanıt verir.
- ➡️ Felsefenin İlgisi (Olması Gereken - Normative): Felsefe, özellikle etik ve siyaset felsefesi alanında, toplumun nasıl olması gerektiğine dair normatif sorular sorar. "Adalet nedir? İyi bir yaşam nasıl mümkün olur?" gibi sorularla olması gereken'i (what ought to be) araştırır.
- ➡️ İlişki: Sosyoloji, felsefeye gerçekçi bir veri tabanı sunar. Felsefi teorilerin soyut kurgular olarak kalmasını engeller. Felsefe ise sosyolojinin bulgularını eleştirel bir süzgeçten geçirir ve onlara bir anlam, yön ve etik çerçeve kazandırır.
✅ Sonuç olarak, sosyoloji "olan" durumu tespit ederken, felsefe bu durumu eleştirir ve "daha iyi bir olması gereken" için düşünsel bir pusula sunar.
