Soru:
Bir psikolog, insan davranışlarını anlamak için deneysel yöntemler kullanır ve gözlemlenebilir veriler toplar. Bir filozof ise "İyi bir hayat nasıl yaşanır?" sorusunu sorduğunda, bu soruyu yanıtlamak için genellikle farklı bir yol izler.
Bu iki disiplin (psikoloji ve felsefe) arasındaki temel yöntem farkı aşağıdakilerden hangisinde en doğru şekilde verilmiştir?
- A) Psikoloji normatif (kural koyucu), felsefe ise betimleyicidir (açıklayıcı).
- B) Psikoloji ampirik (deneysel/görgül), felsefe ise spekülatif (kuramsal) ve rasyonel bir yöntem kullanır.
- C) Psikoloji insanı birey olarak, felsefe ise toplum içinde ele alır.
- D) Psikoloji pratik, felsefe ise teorik sonuçlarla ilgilenir.
Çözüm:
💡 Bu soru, felsefe ile ondan doğan bir bilim dalı olan psikoloji arasındaki yöntem farkını anlamamızı istiyor.
- ➡️ Birinci Adım: Soru metninde psikolog için "deneysel yöntemler" ve "gözlemlenebilir veriler" ifadeleri kullanılmıştır. Bu, ampirik (görgül) yöntemin temel özelliğidir.
- ➡️ İkinci Adım: Filozofun "İyi bir hayat nasıl yaşanır?" sorusu ise deney ve gözlemle doğrudan test edilemeyecek, akıl yürütme (rasyonel düşünme), argüman geliştirme ve kavram analizi gerektiren türden bir sorudur. Bu, spekülatif ve rasyonel bir yöntemdir.
- ➡️ Üçüncü Adım: Seçenikleri eleyelim. A seçeneğindeki roller yanlış verilmiştir; etik felsefesi normatifken, psikoloji çoğunlukla betimleyicidir. C seçeneği her iki disiplin için de genel bir ayrım değildir. D seçeneği ise kısmen doğru olsa da yöntem farkını vurgulamakta yetersiz ve geneldir.
- ➡️ Dördüncü Adım: B seçeneği, soruda verilen ipuçlarını (deneysel vs. kuramsal sorgulama) en net ve doğru şekilde karşılamaktadır.
✅ Sonuç olarak, psikoloji ampirik verilere dayanırken, felsefe daha çok akıl yürütme ve spekülasyon yöntemini kullanır. Doğru cevap B seçeneğidir.
