Fotosentezde üretilen glikozdaki karbon ve oksijenin kaynağı

Bir öğrenci, fotosentezde üretilen glikozdaki oksijen atomlarının kaynağını araştırmak için bir deney tasarlıyor. Deneyde, bitkilere verilen suyun (\( H_2O \)) içerdiği oksijen atomu, izotop işaretleme yöntemiyle ağır oksijen (\( O^{18} \)) olarak değiştirilior. Normal atmosferik \( CO_2 \) kullanılıyor. Bu deney sonucunda üretilen glikozdaki oksijen atomlarında \( O^{18} \) izotopuna rastlanmıyor. Bu durum glikozdaki oksijen atomlarının kaynağı hakkında neyi kanıtlar?

💡 Bu soru, klasik radyoizotop deneylerinin mantığını anlamamızı sağlar. Sonuca ulaşmak için deneyin değişkenlerini ve sonucunu adım adım yorumlamalıyız.

• ➡️ Deneyde sadece suyun (\( H_2O \)) içerdiği oksijen atomu işaretlenmiş (O¹⁸ yapılmış), karbondioksit (\( CO_2 \)) ise normal oksijene (O¹⁶) sahip.
• ➡️ Deney sonucunda, üretilen glikoz (\( C_6H_{12}O_6 \)) molekülündeki oksijen atomlarında işaretli O¹⁸ izotopuna rastlanmamıştır.
• ➡️ Bu demektir ki, glikoza giren oksijen atomları, işaretli olan sudan (H₂O¹⁸) gelmemiştir.
• ➡️ Oksijen atomlarının tek diğer kaynağı ise normal (işaretlenmemiş) karbondioksit (\( C O^{16}_2 \)) gazıdır.
• ➡️ Eğer glikozdaki oksijenler sudan gelseydi, glikozda O¹⁸ izotopu tespit edilirdi. Tespit edilmediğine göre, glikozdaki oksijenlerin kaynağı karbondioksittir.

✅ Bu deney, glikozdaki oksijen atomlarının kaynağının karbondioksit olduğunu kesin olarak kanıtlar. Suyun oksijeni ise fotosentez sırasında açığa çıkan oksijen gazının (\( O_2 \)) kaynağıdır.