Soru:
Zaman içinde kapitülasyonların Osmanlı ekonomisi üzerindeki etkileri nasıl değişmiştir? Aşağıdaki maddelerden hangisi bu olumsuz etkilerden biri değildir?
- A) Yerli sanayinin gelişmesi teşvik edildi.
- B) Osmanlı devleti, kapitülasyonları tek taraflı olarak kaldıramaz hale geldi.
- C) Dış ticaret açığı kronikleşti.
- D) Osmanlı, Avrupalı devletlerin ham madde kaynağı ve bitmiş ürün pazarı haline geldi.
Çözüm:
💡 Bu soruda, kapitülasyonların uzun vadeli olumsuz ekonomik etkilerini bilmek ve "değildir" ifadesine dikkat etmek gerekir.
- ➡️ İlk Adım: Seçenekleri teker teker inceleyelim. B seçeneği, 1740'tan itibaren kapitülasyonların sürekli hale gelmesi ve devletler hukukuna girmesiyle Osmanlı'nın egemenlik hakkını kısıtlayan bir siyasi etkidir. Bu bir olumsuz etkidir.
- ➡️ İkinci Adım: C seçeneği, ucuz Avrupa mallarının iç pazara girmesi ve Osmanlı'nın daha çok ham madde satması nedeniyle oluşan bir ekonomik olumsuzluktur.
- ➡️ Üçüncü Adım: D seçeneği, tam olarak bu süreci tanımlar ve olumsuz bir etkidir.
- ➡️ Dördüncü Adım: A seçeneği ise, kapitülasyonların yerli sanayiyi koruyup geliştirdiğini iddia eder. Oysa gerçekte, kapitülasyonlar yerli sanayinin rekabet edemeyip çökmesine neden olmuştur. Dolayısıyla bu bir olumsuz etki değil, tam aksine olumlu bir durum gibi görünmektedir ve soruda istenen "olumsuz etki olmayan" seçenektir.
✅ Doğru cevap, kapitülasyonların olumsuz bir sonucu olmayan A seçeneğidir.
