Soru:
Coğrafya dersi için "Türkiye'deki aktif fay hatları" konusunu araştıran bir öğrenci, aşağıdaki kaynaklara başvuruyor:
- Deprem riski üzerine bir üniversite profesörüyle yapılan röportajın gazetede yayımlanmış hali
- Kuzey Anadolu Fay Hattı'ndaki son hareketliliği gösteren sismograf kayıtları
- 2022 yılında basılmış "Türkiye'nin Depremselliği" isimli bir ders kitabı
- 1999 Gölcük Depremi'ne ait, o gün çekilmiş haber fotoğrafları
Bu kaynaklardan hangisi ya da hangileri kesinlikle bir ikinci el kaynak örneğidir?
Çözüm:
🔍 İkinci el kaynak, orijinal veriyi toplayan, yorumlayan, özetleyen veya başka kaynaklardan derleyen kaynaktır. Olayın bizzat içinde yer almaz.
- ➡️ 1. Röportaj: Röportajın kendisi birinci eldir, ancak gazetede yayımlanmış hali bir yorum ve sunum içerdiği, orijinal kaynağın (röportajın) işlenmiş bir versiyonu olduğu için ikinci el kaynak sayılabilir. Bu bir ara durum olsa da genellikle bu şekilde değerlendirilir.
- ➡️ 2. Sismograf kayıtları: Depremin olduğu anda cihaz tarafından doğrudan kaydedilen ham veridir. Bu, birinci el kaynaktır.
- ➡️ 3. Ders Kitabı: Konu hakkındaki bilgileri derleyen, özetleyen ve okuyucuya sunan tipik bir ikinci el kaynaktır.
- ➡️ 4. Haber Fotoğrafları: Olay anında çekilmiş, doğrudan tanıklık eden görsel belgelerdir. Bunlar birinci el kaynaktır.
✅ Kesin olarak ikinci el kaynak örnekleri ders kitabı ve yorumlanmış haliyle gazetedeki röportajdır.
