Soru:
19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başında Osmanlı İmparatorluğu'nda yaşanan demografik değişimler nelerdir? Aşağıdaki maddelerden hangisi bu değişimlerin bir sonucu değildir?
- A) Balkan Savaşları sonrası Anadolu'ya yoğun bir Müslüman göçü yaşanması
- B) İmparatorluk sınırları içindeki gayrimüslim nüfus oranının önemli ölçüde artması
- C) Şehirleşme oranının düşük olması ve nüfusun büyük çoğunluğunun kırsalda yaşaması
- D) Anadolu'nun etnik ve dini kompozisyonunun daha homojen bir hal almaya başlaması
Çözüm:
💡 Bu soru, dönemin en önemli sosyal ve siyasi olaylarının demografi üzerindeki etkisini sorguluyor. Seçenekleri tek tek ele alalım:
- ➡️ A Seçeneği: Doğru bir ifadedir. 1912-1913 Balkan Savaşları ile Osmanlı, Rumeli'deki topraklarının büyük bölümünü kaybetti. Bu kayıplar, milyonlarca Müslüman'ın (Türk, Arnavut, Boşnak) Anadolu'ya göç etmesine neden oldu. Bu olaya "Muhacirlik" denir.
- ➡️ B Seçeneği: Yanlış bir ifadedir ve sorunun cevabıdır. Balkan Savaşları ve sonrasında yaşanan kayıplar, imparatorluk nüfusunun büyük bir bölümünü oluşturan gayrimüslimleri (Rum, Bulgar, Sırp) kaybetmesine yol açtı. Ayrıca, I. Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında yaşanan Ermeni Tehciri ve nüfus mübadilleri gibi olaylar, gayrimüslim nüfus oranını azaltmıştır, artırmamıştır.
- ➡️ C Seçeneği: Doğru bir ifadedir. 20. yüzyıl başında Osmanlı, hâlâ büyük ölçüde tarım toplumuydu. Sanayileşme sınırlı olduğu için nüfusun yaklaşık %80'i köylerde yaşıyordu.
- ➡️ D Seçeneği: Doğru bir ifadedir. Balkanlar'dan gelen Müslüman göç ve Balkanlar ile Ege Adaları'ndaki gayrimüslim nüfusun kaybı, Anadolu coğrafyasının dini ve etnik açıdan daha homojen (Müslüman/Türk ağırlıklı) bir yapıya evrilmesine zemin hazırlamıştır.
✅ Sonuç olarak, bu dönemde gayrimüslim nüfus oranı artmamış, aksine azalmıştır. Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.
