Soru:
Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı'na girmeden hemen önce, 1914'te, ekonomik bağımsızlığını kazanmak amacıyla önemli bir karar aldı. Bu karar nedir ve alınma gerekçesi, ekonomik durumla nasıl ilişkilidir?
Çözüm:
💡 Bu soru, Osmanlı'nın son dönemdeki en radikal ekonomik hamlelerinden birini sorguluyor. Cevap, uzun süredir devam eden bir soruna yönelik tek taraflı bir çözümdür.
- ➡️ Birinci Adım: Osmanlı ekonomisinin en büyük bağımlılık unsurlarından biri, yüzyıllardır devam eden ve giderek genişleyen Kapitülasyonlar'dı.
- ➡️ İkinci Adım: 1 Ağustos 1914'te I. Dünya Savaşı başladı. Osmanlı Devleti henüz tarafsızdı. Bu fırsatı değerlendiren hükümet, savaşın getirdiği olağanüstü koşulları gerekçe gösterdi.
- ➡️ Üçüncü Adım: 1 Eylül 1914 (bazı kaynaklarda 9 Eylül) tarihinde, Osmanlı Hükümeti Kapitülasyonlar'ı tek taraflı olarak kaldırdığını ilan etti.
- ➡️ Dördüncü Adım: Bu kararın gerekçesi, yabancı devletlere tanınan ayrıcalıkların Osmanlı ekonomisini çökerttiği, yerli sanayiyi bitirdiği ve devletin egemenlik hakkını ihlal ettiğiydi. Savaş ortamı, bu tarihi sorunu kökünden çözme fırsatı yarattı.
✅ Sonuç: Alınan karar, Kapitülasyonlar'ın tek taraflı olarak kaldırılmasıdır. Gerekçesi ise, bu ayrıcalıkların yol açtığı ekonomik bağımlılıktan ve çöküşten kurtulmak ve tam anlamıyla ekonomik bağımsızlığa kavuşmaktır.
