Soru:
Prut (1711) ve Pasarofça (1718) Antlaşmaları'nın imzalanma nedenlerini ve Osmanlı Devleti'nin bu antlaşmalardan elde ettiği genel sonuçları karşılaştırarak açıklayınız. Osmanlı bu iki antlaşmadan hangisinde daha kazançlı çıkmıştır?
Çözüm:
🔍 İki antlaşmayı karşılaştırmak için her birinin arka planına ve maddelerine bakmalıyız.
- ➡️ Prut Antlaşması'nın Nedeni & Sonucu:
- Neden: İsveç Kralı Demirbaş Şarl'ın, Poltova Savaşı'nda (1709) Rus Çarı I. Petro'ya yenilmesi ve Osmanlı topraklarına sığınması. I. Petro'nun onu takip etmek için Osmanlı topraklarına girmesi ve kışkırtması.
- Sonuç: Osmanlı ordusu, Baltacı Mehmet Paşa komutasında Rus ordusunu Prut Nehri kıyısında kuşattı. Zor durumda kalan Ruslar barış istedi. Osmanlı, Azak Kalesi'ni geri aldı ve Rusya'nın Lehistan'ın iç işlerine karışmasını engelledi. Kazançlı bir antlaşma oldu.
- ➡️ Pasarofça Antlaşması'nın Nedeni & Sonucu:
- Neden: 1715-1718 Osmanlı-Avusturya-Venedik Savaşı. Osmanlı'nın Venedik'ten Mora'yı alması üzerine, Avusturya'nın savaşa dahil olması.
- Sonuç: Osmanlı ordusu, Avusturya'ya karşı Petervaradin'de ağır bir yenilgi aldı. Bu yenilgi sonucunda Osmanlı, Belgrad da dahil olmak üzere önemli topraklar kaybetti. Zararlı bir antlaşma oldu.
- ➡️ Karşılaştırma ve Sonuç: Prut, doğu cephesinde (Rusya'ya karşı) kazanılan bir zaferin ve toprak kazanımının antlaşmasıyken; Pasarofça, batı cephesinde (Avusturya'ya karşı) alınan bir yenilginin ve toprak kaybının antlaşmasıdır. Bu nedenle, Osmanlı Devleti açısından Prut Antlaşması açık ara daha kazançlı çıkılmış bir antlaşmadır.
✅ Netice itibarıyla, Prut bir zafer ve kazanç, Pasarofça ise bir yenilgi ve kayıp belgesidir.
