Soru:
11. yüzyılda Kaşgar'da doğan ünlü bilgin, yazdığı "Divân-ı Lügati't-Türk" adlı eserle Türkçenin ilk sözlüğünü ve dil bilgisi kitabını oluşturmuştur. Bu eser aynı zamanda dönemin Türk boylarının yaşadığı bölgeleri, sosyal hayatlarını ve coğrafi özelliklerini anlatan önemli bir kaynaktır.
Bu bilginimiz kimdir? Eserinin coğrafya bilimi açısından taşıdığı önemi açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, Türk kültür tarihinin en önemli şahsiyetlerinden birini ve onun çok yönlü eserini tanımamızı istiyor.
- ➡️ Birinci adım: Eserin adı "Divân-ı Lügati't-Türk"tür. Bu, Türkçe'nin Arapça karşısında zengin bir dil olduğunu göstermek ve Araplara Türkçe öğretmek amacıyla yazılmıştır.
- ➡️ İkinci adım: Eseri yazan kişi, 11. yüzyılda Kaşgar'da doğan Kâşgarlı Mahmud'dur.
- ➡️ Üçüncü adım: Eserin coğrafya bilimi açısından önemi:
- Eserin girişinde, o dönemdeki Türk boylarının yaşadığı bölgeleri gösteren bir dünya haritası bulunur. Bu, bir Türk bilgini tarafından çizilmiş ilk dünya haritalarından biridir.
- Harita ve metinler, Orta Asya'nın etnografik (boylar, gelenekler) ve fiziki coğrafyası (dağlar, nehirler, şehirler) hakkında paha biçilmez bilgiler sunar.
- Bu sayede 11. yüzyıl Türk dünyasının coğrafi ve kültürel panoramasını çıkarmak mümkün olmuştur.
✅ Sonuç: Bilginimiz Kâşgarlı Mahmud'dur. Eseri, içerdiği harita ve coğrafi- etnografik bilgilerle, döneminin önemli bir coğrafya kaynağıdır.
