Sert ünsüzler nelerdir (Fıstıkçı Şahap)

Örnek 04 / 08
Soru:

"1923'te Cumhuriyet ilan edilmişti." cümlesindeki birleşik zamanlı fiili bulunuz. Bu fiildeki "-miş" ve "-di" eklerinin neden "-miş-ti" şeklinde birleştiğini, sert ünsüz benzeşmesi kuralını referans alarak açıklayınız.

Çözüm:

💡 Birleşik zamanlı fiillerde, haber kipi ekinden sonra gelen "-di" geçmiş zaman eki, sert ünsüz benzeşmesine tabi olabilir.

  • ➡️ Cümledeki birleşik zamanlı fiil: ilan edilmiş-ti
  • ➡️ Fiilin yapısını analiz edelim: "ilan edil-" fiil kökü + "-miş" (duyulan geçmiş zaman eki) + "-di" (hikaye eki).
  • ➡️ "-miş" eki sert ünsüz (ş) ile biter. (Fıstıkçı Şahap'taki "ş" harfi).
  • ➡️ Arkasından gelen "-di" ekinin yumuşak "d" harfi, kendinden önceki sert "ş" ünsüzünden etkilenir.
  • ➡️ Kural gereği, yumuşak "d" ünsüzü sertleşerek "t" harfine dönüşür.
  • ➡️ Bu nedenle "-miş" ve "-di" ekleri birleşirken, doğru yazım -miş-ti şeklinde olur.

✅ Açıklama: "-miş" ekinin sert "ş" ünsüzü ile bitmesi, ardından gelen yumuşak "d" ünsüzünün sertleşerek "t" olmasına neden olmuştur. Bu, sert ünsüz benzeşmesi kuralının tipik bir örneğidir.

1 2 3 4 5 6 7 8