Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ayraç (parantez) yanlış kullanılmıştır? (2021 TYT)
A) Bu eser (Saatleri Ayarlama Enstitüsü) onun en bilinen romanıdır.
B) Yarınki toplantıya (eğer işim çıkmazsa) mutlaka katılacağım.
C) O yıllarda (1980'lerin sonu) ülkede büyük değişimler yaşanıyordu.
D) Sanatçı, son albümünde (birçok eleştirmene göre) farklı bir tarz denemiş.
Çözüm:
💡 Ayraç (parantez), cümlenin yapısını bozmadan, bir açıklama veya tarih eklemek için kullanılır. Ayraç içindeki ifade çıkarıldığında cümlenin anlam ve dil bilgisi yapısı bozulmamalıdır.
- ➡️ A Seçeneği: "Bu eser onun en bilinen romanıdır." Ayraç içi çıkarıldığında cümle eksiksiz ve anlamlı kalıyor. DOĞRU.
- ➡️ B Seçeneği: "Yarınki toplantıya mutlaka katılacağım." Ayraç içi çıkarıldığında "mutlaka" kelimesi koşul anlamını zayıflatsa da cümlenin yapısı bozulmuyor. DOĞRU.
- ➡️ C Seçeneği: "O yıllarda ülkede büyük değişimler yaşanıyordu." Ayraç içi çıkarıldığında cümle eksiksiz ve anlamlı kalıyor. DOĞRU.
- ➡️ D Seçeneği: "Sanatçı, son albümünde farklı bir tarz denemiş." Bu cümlede ayraç içindeki "birçok eleştirmene göre" ifadesi, cümlenin yüklemiyle doğrudan ilişkilidir ve cümlenin anlamını "kime göre?" sorusuyla tamamlar. Bu tür zarf tümlecibi ayraç içine alınmaz, iki virgül arasında yazılır. Burada ayraç kullanımı YANLIŞTIR.
✅ Ayraç kullanımının yanlış olduğu seçenek D'dir.
