Noktalama işaretleri TYT çıkmış sorular

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ayraç (parantez) ( ( ) ) işaretinin kullanım amacı diğerlerinden farklıdır?

A) Bu eser (roman) yazarın en çok okunan kitabıdır.

B) O yıllarda (1980-1990) ülkede büyük değişimler yaşandı.

C) Yarınki toplantıya (eğer işim çıkmazsa) mutlaka katılacağım.

D) Bu bölgede yetişen meyveler (elma, armut, vişne) oldukça lezzetlidir.

E) Yazar, son kitabında (bilirsiniz onu) yine sürpriz yaptı.

💡 Ayraç işareti, cümlenin yapısı içinde olmayan, açıklayıcı ek bilgiler vermek için kullanılır. Ancak bu ek bilgilerin türleri (tarih, örnek, açıklama, şart vs.) farklı olabilir.

• ➡️ A seçeneği: "Eser" sözcüğünün türünü (roman) belirtmek için kullanılmıştır. Açıklayıcı bilgi amaçlıdır.
• ➡️ B seçeneği: "O yıllar" ifadesine somut bir tarih aralığı (1980-1990) eklemek için kullanılmıştır. Açıklayıcı bilgi amaçlıdır.
• ➡️ C seçeneği: "Yarınki toplantıya mutlaka katılacağım" ana yargısına bir şart koşulu ("eğer işim çıkmazsa") eklemek için kullanılmıştır. Bu, cümlenin anlamını sınırlayan, ona bağlı bir şarttır. Kullanım amacı farklıdır.
• ➡️ D seçeneği: "Meyveler" sözcüğüne somut örnekler (elma, armut, vişne) vermek için kullanılmıştır. Açıklayıcı bilgi amaçlıdır.
• ➡️ E seçeneği: "Onu" zamirinin kime ait olduğunu açıklamak ("bilirsiniz onu") için kullanılmıştır. Açıklayıcı bilgi amaçlıdır.

✅ Doğru cevap C seçeneğidir. Çünkü A, B, D ve E seçeneklerinde ayraç içi, bir önceki sözcüğü veya ifadeyi tanımlayan, örnekleyen veya açıklayan ek bilgilerken; C seçeneğinde ayraç, cümlenin ana yargısını bir şarta bağlamakta, yani cümlenin gerçekleşmesi için bir koşul sunmaktadır. Bu, işlevsel olarak diğerlerinden farklıdır.