Soru:
Aşağıdaki beyitte karşıtlık (tezat) sanatını nasıl oluşmuştur? Açıklayınız.
"Ölmek kaderde var, yaşayıp köhnemek hazin
Bir çare yok mudur yaşayıp köhnemeye?" - Yahya Kemal Beyatlı
Çözüm:
💡 Bu beyitte, "yaşamak" ve "köhnemek (eskiyip yıpranmak)" kavramları arasında bir tezat kurulmuştur.
- ➡️ Birinci Adım: Karşıt anlamlı sözcük gruplarını tespit edelim. Bunlar "yaşayıp" ve "köhnemek"tir.
- ➡️ İkinci Adım: Bu kavramların anlamını irdeleyelim. "Yaşamak" canlılığı, dinamizmi ve var olmayı; "köhnemek" ise yıpranmayı, eskimeyi ve güçten düşmeyi simgeler.
- ➡️ Üçüncü Adım: Şair, fiziksel olarak yaşamanın kaçınılmaz bir şekilde ruhsal veya bedensel bir yıpranmayı da beraberinde getirdiğini vurgular. Bu, yaşamın içindeki bir çelişkidir.
✅ Sonuç: Yaşamak eylemi ile bu eylemin doğal sonucu olan yıpranmak durumu karşı karşıya getirilerek derin bir tezat sanatı oluşturulmuştur.
