Soru:
"Balıkçıldan aldığım taze balıkları hemen buzdolabına koydum." cümlesinde altı çizili sözcük yapıca nasıldır?
Çözüm:
💡 Karmaşık görünen bu sözcüğü en küçük parçalarına ayırarak ve her bir ekin işlevini belirleyerek analiz edelim.
- ➡️ İlk adım: Sözcüğü parçalara ayıralım: balık-çıl-dan
- ➡️ İkinci adım: Kökü bulalım. Sözcüğün temel anlamı "balık" ile ilgilidir. Kökümüz "balık" ismidir.
- ➡️ Üçüncü adım: Ekleri ve işlevlerini inceleyelim.
- "-çıl": Bu ek, bir meslek veya uğraş bildirir. "Balık" ile uğraşan kişi anlamını katar. Bu bir yapım ekidir. (balık-çıl → balıkçıl)
- "-dan": Bu ek, çıkma/ayrılma (ablatif) halidir. "-çıl" ekiyle türetilmiş "balıkçıl" isminden sonra gelir ve cümledeki "-den aldım" anlamını sağlar. Bu bir çekim ekidir.
- ➡️ Dördüncü adım: Yapıyı belirleyelim. Sözcüğün köküne ("balık") bir yapım eki ("-çıl") gelmiş ve yeni bir anlam kazanmıştır. Daha sonra bu türemiş sözcüğe bir çekim eki ("-dan") eklenmiştir.
✅ Sonuç: Sözcük, bir yapım eki aldığı için türemiş yapılıdır.
