Soru:
"Sen de onlar gibi bir şairsin." cümlesindeki "şairsin" kelimesinin kökü ve ek fiilinin çekimini aşağıdakilerden hangisi doğru gösterir?
- A) şair (isim) + -sin (ek fiil geniş zaman, 2. tekil şahıs)
- B) şair (isim) + -sın (ek fiil geniş zaman, 2. tekil şahıs) + -i (kaynaştırma harfi)
- C) şair (fiil) + -sin (ek fiil geniş zaman, 2. tekil şahıs)
- D) şair (isim) + -i (kaynaştırma harfi) + -sin (ek fiil geniş zaman, 2. tekil şahıs)
Çözüm:
💡 Bu soruda, birleşik bir yapıyı en küçük parçalarına ayırmamız ve ek fiilin doğru çözümlemesini yapmamız isteniyor.
- ➡️ İlk adım, "şairsin" kelimesinin kökünü bulmaktır. Kök, "şair"dir ve bu bir isimdir.
- ➡️ İkinci adım, ek fiilin bu isme nasıl eklendiğini görmektir. Ek fiilin geniş zaman eki ve 2. tekil şahıs eki "-sın"dır. (Sen güzelsin, sen şairsin)
- ➡️ Üçüncü adım, ekler arasında bir kaynaştırma harfi olup olmadığını kontrol etmektir. "şair" ismi, ünsüz (r) ile bittiği için ek fiil olan "-sın" doğrudan eklenir. Araya kaynaştırma harfi (y, ş, s, n) GİRMEZ.
- ➡️ Bu nedenle çözümleme şu şekildedir: şair (isim) + -sın (ek fiil geniş zaman, 2. tekil şahıs). Yazılışta "şairsin" olması, "şair-sın" bağlantısındaki ünsüz yumuşaması (s-ş) nedeniyle "sin" şeklini almıştır.
✅ Seçeneklerde bu çözümlemeyi tam olarak karşılayan ifade A seçeneğidir. B ve D seçeneklerinde gereksiz kaynaştırma harfi vardır. C seçeneğinde ise kök yanlışlıkla fiil olarak verilmiştir.
