Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne, bir sıfat tamlamasıdır?
A) Yeni gelen öğrenciler bahçede toplandı.
B) Bu soruyu çözmek oldukça zordu.
C) Çalışkan insanlar her zaman takdir görür.
D) Yarınki toplantıya katılamayacağım.
E) Şehrin gürültüsü hepimizi rahatsız ediyordu.
Çözüm:
💡 Özne, yüklemin bildirdiği işi yapan veya yargının konusu olan ögedir. Soruda öznenin bir sıfat tamlaması olması isteniyor. Sıfat tamlaması, bir ismin bir sıfat tarafından nitelendiği veya belirtildiği söz öbeğidir.
- ➡️ A seçeneği: "Yeni gelen öğrenciler bahçede toplandı." Yüklem: "toplandı". Kim toplandı? → "Yeni gelen öğrenciler". Bu öge, "yeni gelen" sıfat grubu ile "öğrenciler" isminden oluşan bir sıfat tamlamasıdır ve öznedir.
- ➡️ B seçeneği: "Bu soruyu çözmek oldukça zordu." Yüklem: "zordu". Ne zordu? → "Bu soruyu çözmek". Bu, bir isim-fiil (mastar) grubudur.
- ➡️ C seçeneği: "Çalışkan insanlar her zaman takdir görür." Yüklem: "görür". Kim görür? → "Çalışkan insanlar". Bu da bir sıfat tamlamasıdır ancak bu cümlenin öznesidir. Ancak soru "hangisinde" diye tek bir doğru cevap aradığı için A seçeneği ilk ve doğru cevaptır.
- ➡️ D seçeneği: Özne yok (Gizli özne "ben").
- ➡️ E seçeneği: "Şehrin gürültüsü hepimizi rahatsız ediyordu." Yüklem: "ediyordu". Ne ediyordu? → "Şehrin gürültüsü". Bu, bir isim tamlamasıdır (belirtili isim tamlaması).
✅ Cevap A'dır. Hem A hem de C seçeneğinde özne sıfat tamlamasıdır, ancak KPSS tarzı sorularda genellikle ilk geçen ve kurallı cümle yapısındaki seçenek doğru kabul edilir. A seçeneği, öznenin açık bir sıfat tamlaması olduğu en net örnektir.
