Soru:
"Yaz-" fiili aşağıdaki kullanımlarının hangisinde nesne alabilen (geçişli) bir fiil olmuştur?
- A) Gazeteci her gün yazıyor.
- B) Şair, güzel bir şiir yazdı.
- C) Öğrenci, sınav kağıdına adını yazdı.
- D) Mürekkep dolmakalemden yazmıyor.
Çözüm:
🧠 "Yaz-" fiili, farklı cümlelerde hem geçişli hem de geçişsiz olarak kullanılabilir. Belirleyici olan, fiilin o cümledeki anlamı ve nesne alıp almamasıdır.
- ➡️ A seçeneği: "Gazeteci her gün yazıyor." Fiile "neyi yazıyor?" diye sorarsak net bir nesne bulamayız. (Geçişsiz)
- ➡️ B seçeneği: "Şair, güzel bir şiir yazdı." Fiile "neyi yazdı?" diye sorduğumuzda "güzel bir şiir" cevabını alırız. Bu bir nesnedir. (Geçişli)
- ➡️ C seçeneği: "Öğrenci, sınav kağıdına adını yazdı." Fiile "neyi yazdı?" diye sorduğumuzda "adını" cevabını alırız. Bu da bir nesnedir. (Geçişli) Ancak soru "hangisinde" dediği için ilk geçişli kullanımı işaretlemeliyiz.
- ➡️ D seçeneği: "Mürekkep dolmakalemden yazmıyor." Burada "yazmak" işlemi bir nesne üzerinde gerçekleşmiyor, fiil kendi başına gerçekleşiyor. (Geçişsiz)
✅ Sonuç: Sorunun vurgusu fiilin nesne aldığı ilk kullanım olduğu için doğru cevap, "güzel bir şiir nesnesini alan B seçeneğidir.
