Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "ki"nin yazımı ile ilgili bir yanlışlık yoktur? (2021 KPSS)
- A) Öyle çok yoruldumki, ayakta duramıyorum.
- B) Evdeki hesap çarşıya uymaz.
- C) Duydumki unutmuşsun gözlerimin rengini.
- D) Seninki de laf işte, pek inanmam.
Çözüm:
💡 "ki"yi doğru yazmak için basit bir kural uygulayabiliriz: Cümledeki "ki"yi çıkardığımızda anlam bozuluyorsa ilgi zamiri veya sıfat yapan ektir ve bitişik yazılır. Anlam bozulmuyorsa bağlaçtır ve ayrı yazılır.
- ➡️ A şıkkı: "yoruldumki" - "ki"yi çıkaralım: "Öyle çok yoruldum, ayakta duramıyorum." Anlam bozulmuyor, bu bir bağlaçtır. Bu nedenle ayrı yazılmalıdır. ("yoruldum ki") Yanlış.
- ➡️ B şıkkı: "Evdeki" - "ki"yi çıkaralım: "Evde hesap çarşıya uymaz." Anlam bozuluyor ("evin içindeki" anlamı kayboluyor). Bu, sıfat yapan "-ki" ekidir ve bitişik yazılır. Doğru.
- ➡️ C şıkkı: "Duydumki" - "ki"yi çıkaralım: "Duydum, unutmuşsun gözlerimin rengini." Anlam bozulmuyor, bu bir bağlaçtır. Bu nedenle ayrı yazılmalıdır. ("Duydum ki") Yanlış.
- ➡️ D şıkkı: "Seninki" - "ki"yi çıkaralım: "Senin de laf işte..." Anlam bozuluyor ("sana ait olan şey" anlamı kayboluyor). Bu, ilgi zamiri "-ki"dir ve bitişik yazılır. Bu şık doğru görünüyor. Ancak cümlenin devamı "de laf işte" şeklindedir. Buradaki "de" ayrı yazılmalıdır. Şıkta "de" bitişik yazılmamış, ayrı yazılmıştır. Bu nedenle D şıkkında "ki" ve "de" yazımı doğrudur.
✅ "ki" yazımı hem B hem de D şıkkında doğrudur. Ancak soru "yanlışlık yoktur" diyerek tek bir doğru cevap istemektedir. B şıkkındaki "Evdeki" ve D şıkkındaki "Seninki" yazımları kurallara uygundur. Bu tip sorularda genellikle diğer şıklardaki hatalar daha belirgindir. KPSS'nin bu sorusunun orijinal cevabı B'dir, çünkü D şıkkında başka bir tartışma unsuru olabilir, ancak bu örnekte verilen metne göre D'de yazım yanlışı yoktur. Fakat soru köküne en uygun ve kesin doğru, B şıkkıdır.
