Soru:
"O kadar yorgundum ( ) uyuyakalmışım." cümlesinde parantezle boş bırakılan yere "de" bağlacı getirilecektir. Bu bağlacın doğru yazılışı aşağıdakilerden hangisidir?
- A) -da
- B) -de
- C) da
- D) de
Çözüm:
🧠 Bu soruda iki bilgiyi aynı anda test ediyoruz: "de"nin yazımı (ayrı mı bitişik mi?) ve ünlü uyumu (de mi da mı?).
- ➡️ İlk adım, "de"yi cümleden çıkaralım: "O kadar yorgundum uyuyakalmışım." Cümlenin anlamı bozulduğu için bu bir bağlaçtır. Bağlaç olan "de" her zaman ayrı yazılır. Bu durumda A ve B seçenekleri elenir.
- ➡️ İkinci adım, ünlü uyumuna bakalım. "de" bağlacı, kendinden önceki kelimenin son harfine bağlı olmaz, sabittir. Ancak kalın ünlü (a, ı, o, u) ile biten bir kelimeden sonra "da" şeklinde yazılabilir mi? Hayır! "de" bağlacı her zaman "de" veya "da" şeklinde değil, "de" olarak yazılır. "da" şekli yoktur. Bu bir istisnadır. Bu nedenle doğru yazım "de"dir.
- ➡️ "O kadar yorgundum" ifadesindeki "-dum" eki kalın ünlü ile bitse bile, bağlaç olan "de" değişmez.
✅ Cevap D seçeneğidir. Bağlaç olan "de" ayrı ve "de" şeklinde yazılır.
