Soru:
Aşağıdaki tabloda verilen örnekleri ilgili oldukları kavramlarla (Lehçe, Şive, Ağız) eşleştiriniz.
| Örnek | Kavram |
|---|
| 1. Ankara'da "acele" yerine "eyce" denmesi | ? |
| 2. Özbek Türkçesinde "gelmek" fiilinin "kelmak" olarak söylenmesi | ? |
| 3. Türkiye Türkçesinde "yok" anlamına gelen sözcüğün, Çuvaşçada "şuk" olması | ? |
Çözüm:
💡 Eşleştirme yaparken her bir kavramın kapsamını ve farklılık derecesini düşünmeliyiz.
- ➡️ 1. Örnek (eyce): Bu, standart Türkçe ("acele") ile sadece belirli bir bölgede (Ankara) görülen bir ses farklılığıdır. Yazı dili değildir. Bu bir ağız özelliğidir.
- ➡️ 2. Örnek (kelmak): Özbek Türkçesi, Türk lehçelerinden biridir ve kendi yazı dili ve edebiyatı vardır. "Gelmek" yerine "kelmak" denmesi, bu lehçenin genel ve karakteristik bir ses özelliğidir. Bu bir lehçe/şive özelliğidir.
- ➡️ 3. Örnek (şuk): Çuvaşça, Türk dilinin en eski ve en farklı kollarından biridir. Temel kelimelerde bile (yok > şuk) çok büyük farklılıklar vardır ve anlaşılması oldukça zordur. Bu derece büyük bir fark, tipik bir lehçe örneğidir.
✅ Sonuç olarak eşleştirmeler şöyledir:
1. ➡️ Ağız
2. ➡️ Şive/Lehçe
3. ➡️ Lehçe
