Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir lehçe örneği bulunmaktadır?
- A) "Geliyorum" yerine "Geliyom" demek
- B) "Ben" yerine "Mən" demek
- C) "Kardeş" yerine "Gardaş" demek
- D) "Pazar" yerine "Bazar" demek
Çözüm:
💡 Bu soruyu çözmek için lehçe, şive ve ağız kavramlarını iyi bilmemiz gerekir.
- ➡️ Lehçe: Bir dilin tarihî, coğrafî ve kültürel sebeplerle ses, yapı ve söz varlığı bakımından büyük farklılıklar gösteren koludur. Anlaşılması zordur. (Örn: Azerice, Türkmence)
- ➡️ Şive: Bir dilin farklı coğrafi bölgelerde veya farklı topluluklarda ses ve yapı özellikleriyle ayrılan, ancak yazı dili olabilen kollarıdır. (Örn: Kırgız Türkçesi, Kazak Türkçesi)
- ➡️ Ağız: Bir dilin sınırları içinde, bölgeden bölgeye veya şehirden şehire değişen, yazı dili olmayan küçük ses farklılıklarıdır. (Örn: "Geliyom", "Gardaş")
- ➡️ Seçenekleri inceleyelim: "Geliyom" ve "Gardaş" birer ağız özelliğidir. "Bazar" da bir ağız özelliği olabilir. Ancak "Ben" yerine "Mən" demek, Azeri Türkçesine ait bir lehçe özelliğidir. Çünkü temel bir ses değişikliği (b > m) söz konusudur ve bu, yazı dilinden çok farklıdır.
✅ Doğru cevap, bir lehçe örneği olan B seçeneğidir.
