Soru:
"Sanat sanat içindir" anlayışı ile eser veren bir yazar, \( \text{estetik} > \text{fayda} \) denklemini benimser. Bu anlayışın Tanzimat Edebiyatı'nın 2. döneminde ortaya çıkmasının iki temel sebebini yazınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, "Sanat sanat içindir" anlayışının tarihsel ve sosyal arka planını anlamamızı istiyor. Sebepleri düşünürken dönemin siyasi koşullarına ve edebiyatın doğal gelişimine bakmalıyız.
- ➡️ Birinci Sebep (Siyasi Baskı): İlk dönem Tanzimat sanatçıları (Namık Kemal, Ziya Paşa) "vatan, millet, hürriyet" gibi toplumsal konuları işlemiş ve bu durum onları sık sık sürgün ve baskı ile karşı karşıya bırakmıştır. İkinci dönem sanatçıları, bu siyasi risklerden kaçınmak için sanatı toplumsal meselelerden uzaklaştırmış ve bireysel, sanatsal bir çizgiye kaymışlardır.
- ➡️ İkinci Sebep (Edebi Gelişim ve Batı Etkisi): Batı edebiyatı daha derinlemesine incelenmeye başlanmış, özellikle Fransız edebiyatındaki Realizm ve Parnasizm akımlarının "sanat için sanat" görüşü Türk aydınları üzerinde etkili olmuştur. Sanatçılar, edebiyatın bağımsız bir güzel sanat dalı olduğu fikrini benimsemişlerdir.
✅ Sonuç olarak, iki temel sebep: 1) Dönemin siyasi baskı ortamı, 2) Batı edebiyatındaki Realizm ve Parnasizm akımlarının etkisi şeklinde özetlenebilir.
