Soru:
Şinasi'nin, Tercüman-ı Ahval gazetesinin ilk sayısında yayımladığı "Mukaddime" adlı yazısının Türk edebiyatı açısından en önemli iki özelliği aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
- A) İlk makale örneği olması ve edebi tenkit türünü başlatması
- B) İlk özel gazetenin kuruluşunu anlatması ve ilk edebi manifestoyu oluşturması
- C) Sade bir dille halka hitap eden ilk nesir örneklerinden biri olması ve gazeteciliği toplumu eğitmenin bir aracı olarak görmesi
- D) İlk roman taslağı sayılması ve Batılı anlamda ilk tiyatro eseri olarak kabul edilmesi
Çözüm:
💡 "Mukaddime", Türk edebiyatında yeni bir anlayışın habercisidir. Şinasi'nin bu metninin amacını ve üslubunu düşünmeliyiz.
- ➡️ A Seçeneği: "Mukaddime" bir makaledir ancak "ilk makale" olduğu söylenemez. Ayrıca edebi tenkit (eleştiri) türünü başlatan eser değildir. Bu nedenle yanlış.
- ➡️ B Seçeneği: Yazı, gazetenin çıkış amacını anlatır ama "ilk edebi manifesto" gibi iddialı bir tanım doğru değildir. Bu nedenle eksik/yanlış.
- ➡️ C Seçeneği: Şinasi, bu yazıda ağır ve süslü Divan edebiyatı üslubundan uzaklaşmış, halkın anlayacağı sade bir dil kullanmıştır. Aynı zamanda gazeteciliği, halkı eğitmek ve bilgilendirmek için bir araç olarak tanımlamıştır. Bu iki özellik, metnin en belirgin ve devrimci yanlarıdır. Bu ifade doğru.
- ➡️ D Seçeneği: "Mukaddime" ne bir roman ne de bir tiyatro eseridir. Bu tamamen yanlış bir bilgidir.
✅ En kapsamlı ve doğru cevap, "Mukaddime"nin dil ve işlev özelliklerini vurgulayan C seçeneğidir.
