Soru:
Aşağıdaki Cemal Süreya dizesini İkinci Yeni bağlamında inceleyiniz:
"Göller birikmişti yüzünde, kirpiklerinde otlar"
Bu dizede kullanılan alışılmamış bağdaştırmayı açıklayarak, İkinci Yeni şiirine nasıl bir katkı sağladığını yazınız.
Çözüm:
💡 Bu dize, İkinci Yeni'nin imge oluşturma yöntemlerine çok güzel bir örnektir.
- ➡️ Alışılmamış Bağdaştırma: Normalde birbiriyle ilgisi olmayan, hatta bir araya gelmesi mantıksız görünen "göl", "yüz", "kirpik" ve "ot" kavramları bir arada kullanılarak yeni ve çarpıcı bir imge yaratılmıştır. Geleneksel bir şiirde "gözyaşı" veya "ıslak kirpikler" denilebilecek bir durum, burada doğaya ait unsurlarla ("göl", "ot") ifade edilmiştir.
- ➡️ İmgenin Katkısı: Bu bağdaştırma, şiire derin bir duygu yoğunluğu ve görsellik katar. Okuyucu, ağlayan birinin yüzünü sadece "ağlıyor" olarak değil, üzerinde göllerin oluştuğu, hatta kirpiklerinde otların bittiği, zamanın geçtiği, derin bir hüznün izlerini taşıyan bir manzara olarak hayal eder. Bu, anlatımı güçlendirir ve sıradanlıktan kurtarır.
- ➡️ Kapalı Anlatım: Dize, hemen anlaşılmaz. Okuyucudan, bu imgeler arasındaki ilişkiyi kurması ve anlamı kendi içinde yapılandırması beklenir. Bu da İkinci Yeni'nin kapalı anlatım özelliğini gösterir.
✅ Sonuç olarak, bu dizedeki alışılmamış bağdaştırma, İkinci Yeni şiirine özgünlük, çarpıcılık ve çağrışım zenginliği kazandıran temel bir yapı taşıdır.
