Soru:
Modernist romanda "üstkurmaca" (metinlerarasılık da dahil) nasıl işlev görür? Aşağıdaki kurgusal örneği bu bağlamda değerlendiriniz.
"Romanımın bu bölümünde, kahramanımız Ahmet'in yaşadığı buhranı anlatırken, aslında Dostoyevski'nin 'Yeraltından Notlar'ındaki anti-kahramana bir gönderme yapıyorum. Okur, bunun farkında mı bilmiyorum. Belki de bu satırları yazarken ben de kendi kurduğum dünyanın bir parçasıyım."
Çözüm:
💡 Bu örnek, modernist romanın en belirgin özelliklerinden biri olan üstkurmacayı sergilemektedir. Çözümleyelim:
- ➡️ Birinci Adım - Üstkurmaca Nedir? Üstkurmaca, anlatının kurgusal olduğunu vurgulayan, okuru kurmaca gerçeklikten çıkarıp metnin yapıldığını gösteren bir tekniktir. Yazar, "perdeyi aralar".
- ➡️ İkinci Adım - Metinlerarasılık İlişkisi: Parçada, "Dostoyevski'nin 'Yeraltından Notlar'ındaki anti-kahramana bir gönderme" ifadesi, bir metinlerarasılık örneğidir. Bu, metni diğer metinlerle konuşturarak derinlik kazandırır.
- ➡️ Üçüncü Adım - İşlevi ve Etkisi: Yazarın "Belki de bu satırları yazarken ben de kendi kurduğum dünyanın bir parçasıyum" itirafı, kurmacanın yapaylığını okura hatırlatır. Bu, geleneksel romandaki "gerçeklik yanılsamasını" yıkarak, okuru edilgen bir tüketici olmaktan çıkarıp metni aktif olarak düşünmeye iter.
✅ Sonuç: Bu örnekte üstkurmaca, metnin kurgusallığını vurgulayan, okuru eleştirel düşünmeye davet eden ve metinlerarası referanslarla anlam katmanlarını zenginleştiren bir işleve sahiptir.
