Soru:
K, L ve M genleri aynı kromozom üzerindedir. K-L arası rekombinasyon frekansı %8, L-M arası %12, K-M arası ise %4'tür.
- Bu genlerin kromozom üzerindeki doğru sıralanışı nasıldır?
- Hangi gen çifti arasında çift krossing over gerçekleşmektedir?
Çözüm:
💡 Üç nokta test çaprazlamasında, en yüksek rekombinasyon frekansına sahip gen çifti, en uçtaki genleri belirler. En küçük rekombinasyon frekansı, en uzak gibi görünse de aslında çift krossing over nedeniyle düşük çıkmıştır.
- ➡️ 1. Adım (a şıkkı): Rekombinasyon frekanslarını inceleyelim: K-L=%8, L-M=%12, K-M=%4. K-M arası mesafe en kısa gibi görünüyor (%4), ancak bu mantıklı değildir çünkü K-L ve L-M'nin toplamı K-M'den büyüktür (8+12=20). Bu, çift krossing over'ın K-M rekombinasyonunu gizlediğini gösterir.
- ➡️ 2. Adım (a şıkkı): Doğru sıralama, en yüksek rekombinasyon frekansının hangi gen çiftinde olduğuna bakılarak bulunur. En yüksek frekans L-M arasındadır (%12). Bu, L ve M'nin uç genler olduğu anlamına gelir. Öyleyse sıralama K-L-M veya M-L-K olmalıdır. K-L arası %8, K-M arası (gözlemlenen) %4'tür. Bu durum, genlerin sırasının L - K - M olduğunu kanıtlar. Çünkü L-M mesafesi = L-K (%8) + K-M (gerçek mesafe, %?) olmalıdır. Gözlemlenen L-M (%12) = L-K (%8) + K-M (gerçek) - 2(Çift Krossing over). Hesaplamalarla doğru sıranın L-K-M olduğu bulunur.
- ➡️ 3. Adım (b şıkkı): Çift krossing over, bir kromozomun aynı bölgesinde iki kez krossing over olmasıdır ve orta genin yer değiştirmesine neden olur. L-K-M sıralamasında, çift krossing over L-K ve K-M bölgelerinde aynı anda gerçekleşirse, sonuçta L ve M genleri arasında rekombinasyon gözlenmez. İşte bu nedenle K-M arası gözlemlenen rekombinasyon frekansı (%4) beklenenden (L-K + K-M > %8) daha düşüktür.
✅ Sonuç:
a) Genlerin doğru sıralanışı: L - K - M
b) Çift krossing over, L ve M gen çifti arasında gerçekleşmektedir (aslında L-K ve K-M bölgelerinde aynı anda).
