Soru:
Bir hücrede mayoz bölünme sırasında, iki farklı kromozom çifti gözlemleniyor. Birinci kromozom çifti üzerinde 2, ikinci kromozom çifti üzerinde ise 1 kiazma (chiasma) oluşmuştur. Buna göre, bu mayoz bölünme sonucu oluşacak toplam rekombinant kromozom sayısı kaçtır?
Çözüm:
💡 Kiazma, krossing over'in fiziksel olarak gözlemlenen noktasıdır. Her kiazma bir krossing over olayını temsil eder.
- ➡️ Adım 1: Bir kromozom çifti (homolog kromozomlar) üzerinde meydana gelen 1 krossing over (1 kiazma), 2 rekombinant kromozomun oluşmasına neden olur. Çünkü krossing over, iki homolog kromozom arasında parça değişimi demektir ve bu değişim her iki kromozomu da rekombinant yapar.
- ➡️ Adım 2: Birinci kromozom çiftinde 2 kiazma oluşmuş. Bu, bu çift üzerinde 2 krossing over olduğu anlamına gelir. Her biri 2'şer rekombinant kromozom oluşturur. Ancak, aynı kromozom çifti üzerindeki birden fazla krossing over, sonuçta yine 2 rekombinant kromozom oluşturur (eğer çift krossing over birbirini "iptal etmiyorsa", genellikle sayı olarak her kiazma bağımsız düşünülür ve toplam rekombinant kromozom sayısı 2'dir). Pratik kural: Bir homolog çiftte kaç kiazma olursa olsun, mayoz sonucu oluşan 4 kromatitten 2'si rekombinant, 2'si ana tiptir. Yani bir kromozom çifti başına rekombinant kromozom sayısı her zaman 2'dir.
- ➡️ Adım 3: İkinci kromozom çiftinde ise 1 kiazma oluşmuş. Bu da bu çift için 2 rekombinant kromozom oluşturacaktır.
- ➡️ Adım 4: Toplam rekombinant kromozom sayısı, her iki kromozom çiftinden gelen rekombinant kromozomların toplamıdır: \( 2 \text{ (birinci çiftten)} + 2 \text{ (ikinci çiftten)} = 4 \).
✅ Sonuç: Bu mayoz bölünme sonucunda toplam 4 adet rekombinant kromozom oluşur.
