Soru:
Bir öğrenci, aynı türden iki fasulye bitkisini farklı koşullarda yetiştiriyor.
- Bitki A: Güneş alan, sulanan, geniş saksıda.
- Bitki B: Güneş almayan, sulanmayan, küçük saksıda.
Bir ay sonunda Bitki A'nın, Bitki B'ye göre daha fazla büyüdüğü gözlemleniyor. Bu durum canlılardaki büyüme ve gelişmeyi etkileyen faktörlerden hangisini kanıtlar niteliktedir?
Çözüm:
💡 Bu bir kontrollü deney gibidir. İki bitki arasındaki farklılıklara bakarak hangi faktörün büyümeyi etkilediğini bulabiliriz.
- ➡️ Değişkenleri Belirleme: İki bitki arasında üç temel fark vardır: Işık (Güneş), Su ve Büyüme Alanı (Saksı Boyutu).
- ➡️ Sonuçları Yorumlama: Bitki A daha iyi büyümüştür. Bunun sebebi, Bitki B'de bu üç faktörün de yetersiz olmasıdır. Ancak soru bize hangi faktörün kanıtlandığını soruyor. Bitki B'de hem ışık yok, hem su yok, hem de alan dar. Bu nedenle sadece bir faktöre bağlayamayız.
- ➡️ Genel Çıkarım: Deney, büyüme ve gelişmenin çevresel faktörlere bağlı olduğunu göstermektedir. Işık, su ve mineraller (geniş saksı daha fazla mineral demektir) gibi dış etkenler yeterli değilse, büyüme yavaşlar veya durur.
✅ Bu deney, canlılardaki büyüme ve gelişmenin çevresel faktörlerden (ışık, su, besin, yer vb.) etkilendiğini kanıtlar niteliktedir.
