Soru:
Bir hayvan hücresi, kendisine göre hipertonik bir ortama konulduğunda "plazmoliz" olayı gerçekleşir. Plazmoliz nedir? Bir hayvan hücresinde plazmoliz sürecini ve hücrede meydana gelen fiziksel değişiklikleri maddeler halinde açıklayınız.
Çözüm:
💡 Plazmoliz, hücrenin su kaybederek büzüşmesidir ve hayvan hücreleri için ölümcül olabilir.
- ➡️ Adım 1: Ortamın Belirlenmesi: Hücre, kendisinden daha yoğun (hipertonik) bir ortamdadır. Yani dış ortamdaki çözünen madde konsantrasyonu, hücre sitoplazmasındakinden daha fazladır.
- ➡️ Adım 2: Su Hareketi: Osmoz kuralları gereği, su molekülleri az yoğun ortamdan (hücre içi) çok yoğun ortama (dış ortam) doğru hareket eder. Yani hücre su kaybeder.
- ➡️ Adım 3: Fiziksel Değişimler:
- Hücre su kaybettikçe hacmi küçülmeye başlar.
- Hücre zarı, hücre duvarı olmadığı için büzüşen hücreyi sarmaya devam eder.
- Hücre zarı yüzeyinde pütürler ve kırışıklıklar oluşur. Bu görünüme "plazmoliz" denir.
- ➡️ Adım 4: Sonuç: Eğer hücre tekrar hipotonik bir ortama konulmazsa, aşırı su kaybı nedeniyle metabolik faaliyetleri durur ve hücre ölür.
✅ Sonuç: Plazmoliz, bir hayvan hücresinin hipertonik ortamda osmozla su kaybederek büzüşmesi ve bozulması sürecidir. Hücre canlılığını kaybeder.
