Soru:
Kıvırcık saç özelliği otozomal (cinsiyet kromozomu dışındaki kromozomlarla taşınan) baskın bir özelliktir (A). Düz saç ise çekinik özelliktir (a). Fenotipi kıvırcık saç olan bir bireyin genotipini kesin olarak söyleyebilir miyiz? Nedenini açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, fenotip ve genotip arasındaki ilişkiyi ve baskınlık kavramını anlamamızı sorguluyor.
- ➡️ 1. Adım: Olası genotipleri listeleyelim. Kıvırcık saç (A) baskın bir özellik olduğu için, bu fenotipe sahip bir birey iki farklı genotipten birine sahip olabilir:
- Homozigot Baskın (AA): Her iki alel de kıvırcık saç özelliğini taşır.
- Heterozigot (Aa): Bir baskın (A) ve bir çekinik (a) alel taşır. Baskın özellik fenotipte kendini gösterdiği için bu birey de kıvırcık saçlı olur.
- ➡️ 2. Adım: Fenotip üzerinden değerlendirme yapalım. Sadece bireyin kıvırcık saçlı olduğunu bilmek, onun bu iki genotipten (AA veya Aa) hangisine sahip olduğunu ayırt etmemize yetmez. Çünkü her iki genotip de aynı fenotipi (kıvırcık saç) oluşturur.
- ➡️ 3. Adım: Sonuca varalım. Bu nedenle, fenotipi kıvırcık saç olan bir bireyin genotipini kesin olarak söyleyemeyiz. Genotipini öğrenmek için bir test çaprazlaması (örneğin, çekinik bireyle çaprazlama) yapmak veya ailesindeki soyağacını incelemek gerekebilir.
✅ Sonuç: Hayır, söyleyemeyiz. Çünkü bu birey homozigot baskın (AA) veya heterozigot (Aa) olabilir ve her iki durumda da fenotipi kıvırcık saç olur.
