Soru:
X, Y ve Z metalleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor:
- X metali, seyreltik \( HNO_3 \) asidi ile tepkimeye girerek \( H_2 \) gazı çıkarmaz.
- Y metali, seyreltik \( H_2SO_4 \) asidi ile tepkimeye girerek \( H_2 \) gazı çıkarır.
- Z metali, seyreltik HCl asidi ile tepkimeye girmez.
Buna göre X, Y, Z metallerinin aktiflikleri (H'ye göre) nasıl sıralanır?
Çözüm:
💡 Her bir bilgiyi aktiflik sırasına göre yorumlayalım.
- ➡️ Adım 1 (Y Metali): Y metali, seyreltik \( H_2SO_4 \) ile \( H_2 \) gazı çıkarıyor. Bu, Y metalinin H'den daha aktif (H'den önce gelen bir metal) olduğunu kesin olarak gösterir.
- ➡️ Adım 2 (Z Metali): Z metali, seyreltik HCl ile tepkime vermiyor. Bu, Z metalinin H'den daha az aktif (H'den sonra gelen bir metal) olduğunu gösterir.
- ➡️ Adım 3 (X Metali): X metali, seyreltik \( HNO_3 \) ile \( H_2 \) gazı çıkarmıyor. Ancak bu bilgi tek başına X'in aktif olup olmadığını göstermez! Çünkü \( HNO_3 \) gibi yükseltgen asitler, kendileri yükseltgendir ve H'den aktif olan birçok metal ile de olsa genellikle \( H_2 \) gazı çıkarmadan, farklı ürünlerle (NO, \( NO_2 \) gibi) tepkime verir. Bu nedenle, bu bilgi bize X'in aktifliği hakkında kesin bir yargı vermez. Ancak Y aktif, Z pasif olduğuna göre, X bu ikisi arasında bir yerde olmalıdır. Sorunun mantığı, en kesin bilgileri kullanmamızı gerektirir. Y aktif, Z pasif. X'in konumu belirsizdir ama genel kabul, \( HNO_3 \) ile \( H_2 \) çıkarmayan metallerin çoğunlukla aktif olmadığı yönündedir. Daha doğrusu, "H'den sonra gelen metaller asla \( H_2 \) çıkarmaz" kuralını kullanırsak, X'in H'den sonra geldiğini söyleyemeyiz ama Y'den daha az aktif olma ihtimali vardır. En net sonuç: Y en aktif, Z en pasiftir. X'in yeri Y ile Z arasındadır.
- ➡️ Adım 4 (Sıralama): Y metali H'den aktiftir. Z metali H'den sonra gelir (pasiftir). X metali ise ya Y ile H arasında, ya da H ile Z arasındadır. Verilen bilgilerle X'in H'den aktif mi pasif mi olduğu kesin değildir. Ancak sorunun beklenen cevabı, en olası durumu seçmektir: Y > H > X > Z veya Y > X > H > Z. En güvenli ve kesin yargı: Y, Z'den daha aktiftir. Diğer bir yorumla, "H'den aktif olan Y, H'den pasif olan Z'den daha aktiftir" denilebilir.
✅ Sonuç: Verilen bilgiler ışığında en kesin aktiflik sıralaması Y > Z şeklindedir. X'in yeri tam kesin olmamakla birlikte, genel kanı Y > H > X > Z şeklindedir. Cevap: Aktiflik: Y > X > Z (X'in H'den az da olsa aktif olma ihtimali düşünülerek).
