Soru:
Bir kişi hızlıca kendi etrafında döndüğünde baş dönmesi hisseder. Bu durum, iç kulaktaki hangi yapının içindeki sıvının (endolenf) hareketinin, kanal duvarına baskı yaparak yalancı bir dönme sinyali oluşturmasından kaynaklanır?
- A) Salyangoz
- B) Dalız
- C) Yarım daire kanalları
- D) Kulak zarı
Çözüm:
💡 Bu soru, dengenin fizyolojisini ve baş dönmesinin (vertigo) nedenini anlamayı gerektirir.
- ➡️ 1. Adım: Baş hareket ettiğinde, iç kulaktaki yarım daire kanallarının içindeki sıvı (endolenf) de hareket eder.
- ➡️ 2. Adım: Kanalların tabanında, sıvı hareketini algılayan ve "kupula" adı verilen jelatinimsi bir kapakçık ve alttaki tüy hücreleri bulunur.
- ➡️ 3. Adım: Ani bir dönme hareketi sırasında, sıvının ataleti nedeniyle kupula yer değiştirir ve tüy hücreleri uyarılır. Bu uyarı beyne "başımız dönüyor" sinyali olarak gider.
- ➡️ 4. Adım: Durdığımızda ise sıvı bir süre daha hareket etmeye devam eder ve bu sefer ters yönde bir uyarı oluşturur. Beyin, gözlerden gelen "duruyoruz" sinyali ile iç kulaktan gelen "hala dönüyormuşuz gibi" sinyali arasında bir çelişki yaşar. İşte bu çelişki baş dönmesi hissine neden olur.
✅ Bu mekanizmanın merkezinde, dönme hareketlerini algılayan yarım daire kanalları bulunur. Cevap C seçeneğidir.
