Soru:
Oksihemoglobin oluşum reaksiyonu aşağıdaki gibidir:
\( \text{Hb} + 4\text{O}_2 \rightleftharpoons \text{Hb(O}_2)_4 \)
Bu denklemde Hb hemoglobin, Hb(O₂)₄ ise oksihemoglobini temsil etmektedir. Bir öğrenci, akciğer kılcallarında ve dokulara giden kılcal damarlarda bu dengeye etki eden faktörleri araştırmaktadır. Aşağıdaki durumlardan hangisinde denge oksihemoglobin oluşumu yönüne (sağa) kayar?
- A) Dokularda sıcaklığın artması
- B) Dokularda kısmi CO₂ basıncının artması
- C) Akciğerlerde kısmi O₂ basıncının artması
- D) Dokularda pH'ın düşmesi (asidik ortam)
Çözüm:
💡 Bu bir kimyasal denge sorusudur. Le Chatelier İlkesi'ni uygulayarak, hangi koşullarda reaksiyonun ürünler (oksihemoglobin) lehine kayacağını bulmalıyız.
- ➡️ 1. Adım: Reaksiyonda O₂ bir reaktandır. Oksijen basıncı arttığında (akciğerlerde olduğu gibi), denge bu artışı azaltacak yöne, yani O₂'yi kullanacak şekilde (sağa, oksihemoglobin oluşumu yönüne) kayar.
- ➡️ 2. Adım: Diğer seçenekleri kontrol edelim. Dokularda sıcaklık artışı, CO₂ artışı ve pH düşüşü (asidik ortam), hemoglobinin oksijene olan ilgisini azaltır ve dengeyi oksihemoglobinin ayrışması yönüne (sola) kaydırır. Bu, oksijenin dokulara bırakılmasını kolaylaştırır.
- ➡️ 3. Adım: Bu nedenle, sadece C seçeneği olan "Akciğerlerde kısmi O₂ basıncının artması" doğru cevaptır.
✅ Sonuç: Doğru cevap C seçeneğidir.
