Soru:
Oksijen-hemoglobin ayrışma eğrisi aşağıdaki durumlardan hangisinde sağa kayar? Nedenini açıklayınız.
- A) Sıcaklığın azalması
- B) pH'ın artması (kanın bazikleşmesi)
- C) Karbondioksit (\(CO_2\)) miktarının artması
- D) 2,3-BPG (Difosfogliserat) miktarının azalması
Çözüm:
💡 Bu soru, oksijenin hemoglobinden ne kadar kolay ayrılacağını (dokuya verileceğini) etkileyen faktörleri bilmemizi istiyor. Eğrinin sağa kayması, hemoglobinden oksijenin daha kolay ayrıldığını (dokulara daha fazla oksijen bırakıldığını) ifade eder.
- ➡️ 1. Adım: Eğrinin sağa kaymasına neden olan koşulları hatırlayalım. Bu koşullar genellikle dokulardaki metabolik olayların arttığı (örneğin egzersiz) durumlarda görülür:
- Sıcaklığın Artması
- pH'ın Azalması (Kanın Asidikleşmesi)
- Karbondioksit (\(CO_2\)) Miktarının Artması
- 2,3-BPG Miktarının Artması
- ➡️ 2. Adım: Şıkları tek tek inceleyelim.
- A) Sıcaklığın azalması: Sıcaklık artarsa eğri sağa kayar. Azalma, eğriyi sola kaydırır. ❌ Yanlış.
- B) pH'ın artması (kanın bazikleşmesi): pH azalırsa (asidik ortam) eğri sağa kayar. Artması, eğriyi sola kaydırır. ❌ Yanlış.
- C) Karbondioksit (\(CO_2\)) miktarının artması: \(CO_2\) artışı kan pH'ını düşürerek (asidik yaparak) eğrinin sağa kaymasına neden olur. ✔️ Doğru.
- D) 2,3-BPG miktarının azalması: 2,3-BPG artarsa eğri sağa kayar. Azalması, eğriyi sola kaydırır. ❌ Yanlış.
✅ Sonuç olarak, doğru cevap C seçeneğidir. Çünkü karbondioksit miktarının artması, hem direkt olarak hem de kan pH'ını düşürerek (Bohr Etkisi) hemoglobinden oksijenin ayrılmasını kolaylaştırır ve eğriyi sağa kaydırır.
