Soru:
Bir bitkide çapraz tozlaşmanın gerçekleşmesi için aşağıdaki durumlardan hangisi engellenmelidir? Nedenini açıklayınız.
- A) Erkek ve dişi organların aynı çiçekte bulunması
- B) Çiçeklerin farklı zamanlarda olgunlaşması
- C) Dişi organ tepeciğinin yapışkan olması
- D) Polenlerin rüzgarla taşınması
Çözüm:
🔍 Bu soru, çapraz tozlaşmanın tanımını ve nasıl gerçekleştiğini anlamamızı istiyor. Çapraz tozlaşma, bir çiçeğin polenlerinin başka bir çiçeğin tepeciğine taşınmasıdır.
- ➡️ Adım 1 - Seçenekleri Tozlaşma Türleri Açısından İnceleyelim:
- Kendine Tozlaşma: Aynı çiçeğin polenlerinin kendi tepeciğine taşınmasıdır.
- Çapraz Tozlaşma: Farklı bir çiçeğin (aynı türden) polenlerinin taşınmasıdır.
- ➡️ Adım 2 - Sorunun Mantığını Kuralım: Soru "çapraz tozlaşmanın gerçekleşmesi için neyin engellenmesi gerektiğini" soruyor. Yani, çapraz tozlaşmayı engelleyen, kendine tozlaşmaya yol açan durum nedir?
- ➡️ Adım 3 - Seçenek Analizi:
- A) Erkek ve dişi organların aynı çiçekte bulunması: Bu durum, kendine tozlaşma için fırsat yaratır. Eğer bu engellenmezse, polenler kolayca aynı çiçeğin tepeciğine düşebilir ve çapraz tozlaşma gerçekleşmeyebilir. Bu nedenle, çapraz tozlaşmanın gerçekleşmesi için genellikle bu durumun (örn., erkek ve dişi organların farklı zamanda olgunlaşması gibi) engellenmesi gerekir.
- B, C ve D seçenekleri ise tozlaşmanın genel mekanizmaları veya çapraz tozlaşmayı kolaylaştıran faktörlerle ilgilidir ve engellenmeleri çapraz tozlaşma için gerekli değildir.
✅ Sonuç: Doğru cevap A seçeneğidir. Çünkü erkek ve dişi organın aynı çiçekte bulunması, kendine tozlaşma ihtimalini artırarak çapraz tozlaşmayı engelleyebilecek bir durumdur.
