Soru:
Kapalı formülü C3H8O3 olan bir bileşikle ilgili aşağıdaki soruları yanıtlayınız:
- a) Bu bileşik bir monoalkol müdür yoksa bir polialkol müdür?
- b) Bileşiğin IUPAC adı nedir?
- c) Bileşik su ile hidrojen bağı yapar mı? Neden?
Çözüm:
🧪 Adım 1: Formülü inceleyelim. C3H8O3. Doymuş bir hidrokarbon olan propanın (C3H8) formülünden 3 oksijen atomu fazladır. Bu, molekülde 3 tane oksijen içeren fonksiyonel grup olabileceğini düşündürür.
- ➡️ Adım 2a: Bir monoalkol sadece bir -OH grubu içerir ve genel formülü CnH2n+2O'dur. C3H8O3 formülü, 3 karbon için 3 oksijen atomu içerdiğinden, bu bir monoalkol olamaz. Bu, bir polialkoldür (trialkol).
- ➡️ Adım 2b: 3 karbonlu bir zincirde (propan) 3 hidroksil grubu bulunur. Her karbona bir -OH grubu bağlanabilir. Bu bileşiğin IUPAC adı propan-1,2,3-triol'dür. Yaygın adı ise gliserin veya gliserol'dür.
- ➡️ Adım 2c: Evet, bu bileşik su ile hidrojen bağı yapar. Çünkü molekülünde bulunan üç hidroksil grubunun (-OH) oksijen atomları kısmi negatif (δ⁻), hidrojen atomları ise kısmi pozitif (δ⁺) yüke sahiptir. Su molekülleri de benzer kutupluluğa sahip olduğundan aralarında güçlü hidrojen bağları oluşur.
✅ Sonuç: a) Polialkol, b) Propan-1,2,3-triol (Gliserol), c) Evet, hidrojen bağı yapar çünkü çok sayıda polar -OH grubu içerir.
